Là một phàm nhân, chúng ta không thể trực tiếp nhận thấy hay dùng ngôn từ thông thường để mô tả Niết Bàn. Chỉ những bậc thánh giải thoát mới có thể chứng ngộ và thấu đạt trạng thái này. Theo Đức Phật, Niết Bàn là trạng thái diệt tận tham, sân, si, là cột mốc cao nhất trong con đường giải thoát. Chỉ khi buông bỏ hoàn toàn sự dính mắc, chúng ta mới đạt được trạng thái thanh tịnh tuyệt đối.
Tại Sao Phàm Nhân Không Thể Thảo Luận Về Niết Bàn?
Niết Bàn không phải là một khái niệm có thể hình dung bằng suy luận hay tranh luận thông thường để hiểu được. Chúng ta chỉ có thể chứng ngộ Niết Bàn khi thực hành chính đạo theo đúng phương pháp. Giống như lửa được sinh ra khi que diêm và vỏ hộp diêm cà xát với nhau – nếu thiếu một trong hai yếu tố này, lửa sẽ không xuất hiện. Cũng như vậy, Niết Bàn chỉ hiện hữu khi các điều kiện giải thoát được đầy đủ.
Cuộc Đối Thoại Giữa Vua Mi-lin-đà Và Na-tiên Tỳ-kheo
Trong kinh "Mi Tiên Vấn Đáp", vua Mi-lin-đà hỏi Na-tiên Tỳ-kheo:
- Đại đức nói rằng có Niết-bàn và trẫm cũng tin như thế – Nhưng nó ở đâu, đại đức? Nó ở đông, tây, nam, bắc, thượng, hạ, trung?
- Ở một nơi nào đó, một chỗ nào đó thì không phải Niết-bàn, tâu đại vương!
Làm sao biết Niết-bàn là tối thượng?
- Chưa đắc Niết-bàn thì làm sao biết được Niết-bàn là tối thượng lạc, đại đức?
- Thưa, biết chứ. Ví như một người chưa từng bị chặt tay, chặt chân, có biết rằng bị chặt tay, chặt chân là khổ không?
- Thưa, biết.
- Làm sao mà biết được?
- Nghe tiếng kêu la, than khóc quằn quại đau đớn của những nạn nhân ấy nên biết.
- Cũng như thế ấy, dẫu chưa chứng đắc Niết-bàn, nhưng nghe những vị Thánh nhân A-la-hán nói lại và thấy đời sống thanh tịnh, nhàn lạc, an vui của họ nên biết Niết-bàn là tối thượng lạc.
- Đúng lắm.
Lời Kết
Niết Bàn không phải một khái niệm hàn lâm, càng không phải một điều huyền hoặc chỉ tồn tại trong lý thuyết. Niết Bàn chính là trạng thái thanh tịnh tối thượng, là đích đến của người tu tập. Dù không thể dùng ngôn từ hay suy luận để diễn tả, nhưng người thực hành chân chính sẽ chứng đạt và trải nghiệm Niết Bàn trong chính tâm mình.
Nội dung được viết lại dựa trên sự hiểu biết theo lời giảng của Ngài Tam Tạng thứ 15
