Mỗi người sinh ra trên đời đều khát khao hạnh phúc, nhưng có mấy ai thật sự chạm được vào hạnh phúc trọn vẹn? Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời, con người đã báo hiệu sự bắt đầu của một kiếp nhân sinh đầy những thăng trầm. Đời là bể khổ – không phải vì cuộc sống chỉ toàn đau thương, mà vì tâm ta mãi chạy theo tham ái, chấp trước, để rồi khổ đau cứ thế mà sinh khởi. Nếu cuộc đời là một ly chanh, bản chất của nó vốn chua chát, nhưng chỉ cần thêm một chút mật ong nó sẽ trở nên dịu dàng, dễ chịu. Hạnh phúc cũng như thế, không phải điều gì lớn lao hay xa xôi, mà chính là sự an lạc nội tâm khi ta biết chấp nhận, buông bỏ và sống thuận theo quy luật tự nhiên.
Theo lời Phật dạy, hạnh phúc chân thật không đến từ sự mong cầu, mà phải được vun bồi qua từng suy nghĩ, lời nói và hành động trong đời sống hàng ngày. Con người khổ vì nghiệp, mà nghiệp lại sinh từ thân – khẩu – ý. Vì thế, muốn có một đời sống an vui và một sự tái sinh tốt đẹp, ta cần tránh xa mười điều bất thiện: Về thân, không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm. Về khẩu, không nói lời ác độc, không nói dối, không nói lời chia rẽ, không nói lời phù phiếm. Về ý, không tham lam, không sân hận, không tà kiến. Khi giữ trọn mười điều thiện này, tâm ta sẽ dần dần trong sáng, đời sống sẽ trở nên nhẹ nhàng, và sau khi từ bỏ thân xác này, ta có thể tái sinh vào những cảnh giới an lành.
Nhưng tiếc thay, phần lớn con người chỉ mãi lo tìm kiếm tài sản, địa vị, danh vọng mà quên mất rằng mọi thứ trên thế gian này đều vô thường. Khi nhắm mắt xuôi tay, tất cả tiền bạc, nhà cửa, chức quyền cũng chỉ còn là cát bụi, bởi lẽ “vạn pháp giai không”, mọi thứ chỉ là sự vay mượn tạm thời trong cõi đời này. Hôm nay là của ta, ngày mai có thể thuộc về người khác, không có gì là mãi mãi.
Hiểu được điều này, ta sẽ không còn bám víu vào những thứ phù du mà biết cách chuyển hóa khổ đau thành trí tuệ, biết gieo trồng những nhân lành cho đời này và đời sau. Quy luật nhân quả không bỏ sót một ai, mỗi người sinh ra trong hoàn cảnh nào, sống trong vui hay khổ đều là do nghiệp báo mà chính mình đã tạo từ trước. Vậy nên, thay vì chỉ lao vào vòng xoáy mưu sinh, ta cần chuẩn bị hành trang cho con đường phía trước – nơi không ai có thể đi thay ta được.
Hành trang đó không phải là tiền tài hay danh vọng, mà chính là những việc thiện lành mà ta đã gieo trong đời này. Bố thí, trì giới, hành thiền – ba pháp môn căn bản giúp ta rèn luyện tâm từ bi, giữ gìn đạo đức và khai mở trí tuệ. Đó chính là gia tài quý báu nhất mà ta có thể mang theo qua muôn kiếp luân hồi. Và chỉ khi tâm ta thực sự an lạc, hạnh phúc sẽ không còn là điều mong cầu nữa, mà nó tự nhiên hiện hữu ngay trong từng hơi thở, từng khoảnh khắc ta sống với chính mình.
Nội dung theo bài pháp thoại của Ngài Tam Tạng thứ 15
